โดยทั่วไปรัฐต่างๆ ทั่วโลกจะอ้างหลักเกณฑ์สำคัญในการบังคับจัดเก็บภาษีจากผู้มีเงินได้โดยอาศัยความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับแหล่งของเงินได้และความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับตัวบุคคลผู้มีเงินได้ ซึ่งในทางทฤษฎีอาจจำแนกเป็นหลักเกณฑ์สำคัญๆ ได้ 3 หลัก คือ[1] หลักแหล่งเงินได้ (Source rule) หลักถิ่นที่อยู่ (Resident rule) และหลักสัญชาติหรือความเป็นพลเมือง (Citizenship rule) ประเทศส่วนใหญ่จะใช้หลักแหล่งเงินได้และหลักถิ่นที่อยู่ ในการจัดเก็บทั้งภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาและภาษีเงินได้นิติบุคคล รวมทั้งประเทศไทย (ภาษีมูลค่าเพิ่มใช้หลักอาณาเขตในการจัดเก็บ)[2] จากหลักดังกล่าวมีรายละเอียดดังนี้
