หลักเกณฑ์สำคัญประการหนึ่งสำหรับการคำนวณกำไรสุทธิเพื่อเสียภาษีเงินได้ของบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขที่กำหนดในประมวลรัษฎากร ก็คือ เรื่องการตีราคาทรัพย์สิน ซึ่งมีความแตกต่างกันในเรื่องการตีราคาทรัพย์สินเพิ่มขึ้น และการตีราคาทรัพย์สินลดต่ำลงไม่ว่าจะเป็นเรื่องการตีราคาทรัพย์สินเพิ่มขึ้นก็ดี การขายทรัพย์สินไปในราคาที่สูงเกินกว่าราคาทุนก็ดี ราคาส่วนที่เพิ่มขึ้นหรือสูงเกินกว่าราคาทุนนั้น ย่อมถือว่าเป็นกำไรหรือรายได้ที่จะต้องนำมารวมคำนวณกำไรสุทธิและขาดทุนสุทธิของกิจการด้วย เพราะมีผลทำให้ยอดกำไรสุทธิเพิ่มขึ้นหรือขาดทุนสุทธิน้อยลงกรณีขายทรัพย์สิน กิจการจะมีกำไรสุทธิหรือขาดทุนสุทธิก็อาจขายทรัพย์สินไปได้โดยไม่มีกฎหมายห้าม แต่กรณีตีราคาทรัพย์สินเพิ่มขึ้นในทางภาษีอากรตามมาตรา 65 ทวิ (3) แห่งประมวลรัษฎากรบัญญัติห้ามนำราคาทรัพย์สินที่ตีเพิ่มขึ้นมารวมคำนวณกำไรสุทธิหรือขาดทุนสุทธิ ส่วนในกรณีที่มีการตีราคาทรัพย์สินต่ำลงตามหลักของบัญชี กิจการสามารถตีราคาทรัพย์สินให้ต่ำลงก็ได้ ถ้าทรัพย์สินนั้นมีราคาลดลงและเมื่อตีราคาลดลงแล้ว กิจการก็สามารถนำส่วนที่ลดลงมาหักเป็นรายจ่ายในการคำนวณกำไรสุทธิหรือขาดทุนสุทธิได้ แต่ในทางภาษีอากร บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลจะนำราคาส่วนที่ลดลงดังกล่าวมาถือเป็นรายจ่ายในการคำนวณกำไรสุทธิหรือขาดทุนสุทธิไม่ได้ตามมาตรา 65 ตรี (17) แห่งประมวลรัษฎากร เนื่องจากมูลค่าของทรัพย์สินที่มีการตีราคาต่ำลงนั้นยังมิใช่รายจ่ายที่เกิดขึ้นจริงของบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลนั้น รายจ่ายจะเกิดขึ้นจริงก็ต่อเมื่อมีการขายทรัพย์สินดังกล่าวไปแล้วได้มูลค่าต่ำกว่ามูลค่าที่ลงทุนซื้อทรัพย์สินนั้นมา ตามบทบัญญัติดังกล่าวย่อมเห็นได้ว่า ประมวลรัษฎากรได้กำหนดเงื่อนไขเกี่ยวกับการตีราคาทรัพย์สินเพิ่มขึ้นและการตีราคาทรัพย์สินต่ำลงไว้โดยชัดแจ้งแล้วเพื่อประโยชน์ในการคำนวณกำไรสุทธิและขาดทุนสุทธิของกิจการและต้องเป็นไปตามที่ประมวลรัษฎากรกำหนดด้วย การศึกษาทำความเข้าใจในหลักเกณฑ์และกรณีที่เกี่ยวข้องอย่างเป็นระบบจึงจะได้ประโยชน์สูงสุด
